Коррупция – келажакка таҳдид: жамоатчилик иштироки нималарни ҳал қила олади?
Коррупция – бу нафақат жиноий жиноят, балки жамият ривожига тўсиқ бўладиган, келажакка путур етказадиган жиддий таҳдиддир. Ҳар бир инсон бу иллатга қарши курашишда иштирок этмаса, давлат томонидан қандай тизим яратилмасин, натижа кутилганидек бўлмайди.
Ўзбекистонда сўнгги йилларда коррупцияга қарши курашишга катта эътибор қаратилмоқда. 2025 йил 5 март куни Президент Шавкат Мирзиёев Олий Мажлис Сенатидаги йиғилишда ушбу йўналишдаги навбатдаги ташаббусларни эълон қилди. Давлат раҳбари ўз нутқида жамоатчиликни коррупцияга муросасиз бўлишга чорлаб, бунинг учун амалий шароит яратиш зарурлигини таъкидлади.
Давлат ташаббуслари ва жамоатчилик иштироки
Сўнгги 8 йилда Ўзбекистонда коррупцияга қарши кураш бўйича қатор тизимли ислоҳотлар амалга оширилди. Хусусан:
Қонунчилик мустаҳкамланди – 2017 йилда “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги Қонун қабул қилинган бўлса, кейинчалик давлат харидлари бўйича очиқ тизим, рақамлаштириш ва бюрократияни қисқартириш йўлга қўйилди.
Очиқлик сиёсати кучайди – жамоатчилик муҳокамалари, оммавий ахборот воситаларининг эркин фаолият юритиши ва танқидий материаллар билан чиқишига имконият яратилди.
Журналист ва блогерларнинг ўрни ошди – ҳозирда ҳудудий коррупцияга қарши курашиш кенгаши аъзолари орасида оммавий ахборот воситалари вакиллари улуши 14 фоизни ташкил қилмоқда. Бу – уларнинг салоҳиятини янада кенгроқ ишлатиш зарурлигини кўрсатади.
Президент ўз маърузасида Сенат ва Қонунчилик палатасидаги таълим қўмиталарига таклиф билдириб, “Коррупция – келажакка таҳдид” ғоясини ёшлар онгига сингдириш муҳимлигини таъкидлади. Зеро, бугунги ёшлар эртанги давлат хизматчилари, раҳбарлар, тадбиркорлар ва мутахассислардир. Агар улар адолатли, ҳалол ишлаш тамойилларини англаб етмаса, келажакда коррупцияга қарши курашиш янада мураккаблашади.
Ҳар кимнинг жавобгарлиги
Коррупцияга қарши курашиш – бу фақат ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар иши эмас. Ҳар бир фуқаро жамиятдаги адолат ва барқарорлик учун ўз ҳиссасини қўшиши керак. Жамоатчилик назорати кучли бўлса, давлат органлари ва бошқа ташкилотлар шаффоф ишлашга мажбур бўлади.
Экспертларга кўра, нодавлат ташкилотлар ҳамда журналист ва блогерлар ҳам коррупцияга қарши мониторинг жараёнида иштирок этиши лозим. Чунки ташқи назорат бўлмаса, ички тизимдаги камчиликлар кўринмаслигича қолаверади.
Агар сиз давлат ташкилотларида ноқонуний пул талаб қилинаётганини кўрсангиз, бу ҳақда хабар беринг, таниш-билишчилик ёки пора орқали муайян ишларга гувоҳ бўлсангиз, бунга қарши муросасиз бўлинг.
Хулоса шуки, Коррупцияга қарши курашиш – бу нафақат давлат сиёсати, балки ҳар биримиз учун виждон ишидир. Адолатли жамият қуриш учун фақат қонунлар етарли эмас, одамлар онгида ҳам бу иллатга қарши муросасизлик шаклланиши шарт. Президент таъкидлаганидек, кенг жамоатчиликни бу жараёнга жалб қилмасдан, коррупцияга қарши самарали кураша олмаймиз.
Демак, ҳар биримиз ўз ҳаётимизда ҳалоллик ва адолат тамойилларига амал қилсак, коррупциядан холи жамиятни барпо этишга эришамиз.
Зебунисо Алимардонова,
Демократик жараёнларни таҳлил қилиш маркази Сурхондарё вилояти ҳудудий бўлинмаси раҳбари
